Mlss در فاضلاب یکی از پارامترهای بسیار مهم است که مقدار کل مواد آلی و معدنی معلق در فاضلاب را نشان می دهد. این پارامتر در تصفیه بیولوژیکی فاضلاب اهمیت زیادی داشته و به شدت بر سرعت حذف مواد آلی موجود در پساب ها توسط باکتری ها تاثیرگذار است. Mlvss نیز از دیگر پارامترهای مهمی است که مقدار کل مواد جامد معلق در فاضلاب را نشان می دهد و با mlss کمی متفاوت است. در ادامه تفاوت های mlss و mlvss، نحوه اندازه گیری و دلیل اهمیت این دو پارامتر در روند تصفیه را بررسی خواهیم کرد.
پارامتر mlss در فاضلاب چیست؟
در تصفیه بیولوژیکی فاضلاب استفاده از لجن فعال برگشتی نقش مهمی دارد و به عنوان منبع غذایی باکتری ها کاربرد دارد. بقایای مواد آلی تجزیه شده بعد از ته نشین شدن در کف پکیج تصفیه فاضلاب به لایه های لجن تبدیل می شوند. این لجن ها حاوی مقدار زیادی مواد آلی و معدنی بوده و به همین دلیل می توان از آن به عنوان ماده غذایی برای میکروارگانیسم ها استفاده کرد. به مقدار کل مواد آلی و معدنی معلق در فاضلاب که در این لجن ها وجود دارند اصطلاحا mlss (Mixed liquor suspended solids) گفته می شود.
در تمام فرآیندهای تصفیه بیولوژیکی، میکروارگانیسم ها برای رشد و تکثیر به مواد غذایی و اکسیژن نیاز دارند. اکسیژن از طریق هوادهی تامین شده و مواد آلی و معدنی نقش ماده غذایی را برای باکتری ها ایفا می کنند. علاوه بر مواد آلی موجود در فاضلاب، در لجن برگشتی نیز مقدار زیادی از این مواد موجود است. باکتری ها این مواد را مصرف کرده و با سرعت بالاتری رشد و تکثیر پیدا می کنند. به همین دلیل mlss فاضلاب اهمیت بسیار بالایی در سرعت تصفیه و کیفیت فاضلاب خروجی از تصفیه خانه دارد.
میزان مطلوب mlss در فاضلاب
هر اندازه مواد غذایی بیشتری در اختیار باکتری ها قرار گیرد، به همان نسبت سرعت رشد و تکثیر آنها نیز افزایش پیدا خواهد کرد. در نتیجه مقدار mlss نباید از بیش از اندازه کاهش پیدا کند. در حالت استاندارد مقدار mlss در فاضلاب 1500 تا 3000 میلی گرم بر لیتر است. در هر یک از انواع پکیج تصفیه فاضلاب انسانی و غیره این پارامتر با ابزارهای مناسب به طور مداوم اندازه گیری می شود تا روند رشد و تکثیر باکتری ها با اختلال مواجه نشود.
البته لازم به ذکر است، نباید مقدار این پارامتر بیش از اندازه افزایش پیدا کند. چون پارامتر mlss تاثیر مستقیم بر f/m دارد. به همین دلیل باید مقدار مواد آلی و معدنی و سایر مواد غذایی موجود در فاضلاب با تعداد باکتری ها تناسب داشته باشد. اگر مقدار mlss کمتر از حد استاندارد باشد، باکتری ها شرایط ایده آلی برای تکثیر نداشته و تصفیه با سرعت پایین تری انجام می شود. علاوه براین، اگر مقدار این پارامتر بیش از اندازه زیاد باشد، در نهایت باکتری ها قادر به مصرف تمام این مواد نبوده و مقدار زیادی از لجن باید تخلیه شود که هزینه بر است.
عوامل موثر بر افزایش mlss
یکی از چالش های مهم در تصفیه فاضلاب صنعتی و غیره ثابت نگه داشتن mlss است. چون افزایش و کاهش آن اثر مستقیم بر F/M و SRT یا زمان ماند دارد. از جمله روش های موثر در این شرایط، بازگشت لجن بر اساس دبی فاضلاب ورودی است. در این صورت نوعی تعادل در میزان لجن فعال تولید شده و برگشتی و تعداد باکتری ها وجود دارد.
پارامتر mlvss چیست؟
یکی دیگر از پارامترهای کیفی فاضلاب، MLVSS (Mixed-liquor volatilc suspened solid) یا مقدار کل مواد جامد معلق در فاضلاب است. این پارامتر تمام مواد جامد معلق در فاضلاب اعم از مواد آلی، معدنی و غیره را اندازه گیری می کند.
تفاوت mlss و mlvss چیست؟
بر اساس تعاریفی که در بالا ارائه شد می توان پی به تفاوت های این دو پارامتر برد. MLSS تنها کل مواد آلی و معدنی معلق در فاضلاب را اندازه گیری می کند. این در حالیست که MLVSS شامل تمام مواد جامد معلق در فاضلاب هستند. در نتیجه می توان گفت مقدار MLVSS فاضلاب می تواند مساوی یا بیشتر از MLSS باشد. هر دو پارامتر بر F/M و زمان ماند فاضلاب تاثیرگذار هستند.
نحوه اندازه گیری mlss فاضلاب
روش های مختلفی برای اندازه گیری MLSS وجود دارد که برخی از آنها آزمایشگاهی هستند. در پکیج های تصفیه فاضلاب این پارامتر توسط ابزار اندازه گیری می شود. در آزمایشگاه برای اندازه گیری MLSS از روش زیر استفاده می شود:
- برای اندازه گیری این شاخص کروزه شستشو داده شده با اسید لازم است تا تمام آلاینده های موجود در آن از بین برود.
- کروزه بعد از خشک شدن حدود نیم ساعت در دمای 800 درجه سانتی گراد قرار میگیرد.
- بعد از خارج کرده کروزه، آن را در آون دمای 105 درجه سانتی گراد قرار دهید.
- بعد از نیم ساعت، کروزه را از آون خارج و سپس در دسیکاتور بگذارید تا رطوبت آن کاملا خشک شود.
- بعد از حدود یک ساعت، فیلتر مخصوص را روی Gouch در کروزه قرار دهید.
- بعد از شستشوی فیلتر با آب مقطر، کروزه را مجدد در آون با دمای 105 درجه بگذارید.
- بعد از نیم ساعت کروزه را از آون خارج کنید. بعد از اینکه کاملا سرد شد آن را وزن کنید.
- 5 تا 10 میلیمتر از فاضلاب نمونه را روی فیلتر داخل کروزه بریزید.
- سپس کروزه را داخل آون 105 درجه بگذارید.
- بعد از نیم ساعت آن را از آون خارج کرده و اجازه دهید سرد شود.
- مجدد وزن کروزه را اندازه گیری کنید.
در نهایت با رابطه زیر می توانید مقدار mlss را محاسبه کنید.
نحوه اندازه گیری mlvss فاضلاب
برای اندازه گیری MLVSS فاضلاب تمام مراحل بالا باید انجام شود، اما مجدد کروزه در دمای 550 درجه سانتی گراد قرار می گیرد. بعد از حدود نیم ساعت کروزه باید کاملا خنک شود. وزن آن را اندازه گیری و به عنوان وزن ثانویه در رابطه زیر استفاده می شود:
جمع بندی
برای فراهم شدن شرایط مناسب جهت رشد و تکثیر باکتری ها و اجرای تصفیه بیولوژیکی فاضلاب، تامین مواد غذایی آنها اهمیت بالایی دارد. برای این منظور در فرآیندهای تصفیه از لجن فعال برگشتی استفاده میشود که حاوی مواد معدنی و آلی و سایر مواد جامد است. پارامتر MLSS در فاضلاب نشان دهنده کل مواد آلی و معدنی جامد معلق در فاضلاب است که بالا بودن این پارامتر نشان دهنده وجود توده بیولوژیکی ایده ال برای تغذیه باکتری ها است. MLVSS نشان دهنده کل مواد جامد معلق در فاضلاب است و تمام مواد فرار را شامل می شود.
در دستگاه های تصفیه فاضلاب MLSS به طور مرتب باید اندازه گیری شود تا از افزایش و کاهش بیش از اندازه آن جلوگیری گردد. افزایش بیش از اندازه این پارامتر به معنای بالا رفتن وزن لجن و نیاز به صرف هزینه بیشتر برای تخلیه آن است. پایین بودن MLSS نیز نشان دهنده کم بودن مواد غذایی مورد نیاز باکتری ها در فاضلاب است.
