کل مواد جامد معلق در آب یا TSS چیست؟ مقدار استاندارد و فرمول اندازه گیری tss آب

کل مواد جامد معلق در آب یا tss یکی از پارامترهای فیزیکی آب است که بالا بودن آن می تواند باعث افزایش کدورت آب و بیماری انسان و آبزیان شود. این فاکتور مقدار کل ذرات جامد که در آب معلق هستند را نشان می دهد و هر چه این فاکتور بالاتر باشد، نشان دهنده پایین بودن کیفیت است. در ادامه به سوالاتی از قبیل tss چیست؟ روش اندازه گیری tss چیست و فرمول محاسبه آن چیست، اثرات بالا بودن این شاخص و هر آنچه که باید درباره آن بدانید را پاسخ خواهیم داد.

Tss چیست؟

در آب های سطحی و استخراج شده از سفره های آب زیرزمینی، ذرات جامد معلق زیادی وجود دارد. به وزن کل ذرات خشک جامد و معلق در آب اصطلاحا Total Suspended Solid یا tss گفته میشود. وزن ذراتی در این شاخص اندازه گیری میشود که حتما جامد و معلق در آب باشند و مواد محلول در آب تاثیری بر آن ندارد. با افزایش این شاخص به دلیل زیاد شدن مواد معلق، رنگ آب و گاها طعم آن نیز تغییر می کند. به همین دلیل در دستگاه تصفیه آب صنعتی به کاهش و استانداردسازی tss توجه ویژه ای میشود.

روش اندازه گیری tss

هر یک از شاخص های کیفی آب از قبیل PH، BOD و COD به شیوه های خاصی اندازه گیری میشوند و TSS را نیز می توان محاسبه کرد. روش اندازه گیری این شاخص به صورت زیر است:

اگر آب کدورت زیادی ندارد حدود یک لیتر از آن را داخل ظرف بریزید. (برای آب های تمیز تا 3 لیتر آب در این مرحله استفاده میشود)

• وزن یک فیلتر تصفیه آب را اندازه گیری کنید.
• آب را از فیلترهای دارای منافذ کوچکتر از 2 میکرون عبور دهید.
• ذرات معلق در آب بر روی فیلتر تجمع پیدا کرده و آب از آن خارج میشود.
• فیلتر را در معرض حرارت قرار دهید تا تمام آب روی آب تبخیر شود.
• مجدد فیلتر را وزن کنید. اختلاف وزن اولیه فیلتر و وزن بعدی آن برابر با وزن مقدار ذرات معلق در آب است.

البته دقت داشته باشید، برخی از املاح و نمک های موجود در آب که نباید در اندازه گیری TSS در نظر گرفته شوند، بعد از تبخیر آب روی فیلتر باقی خواهند ماند. به همین دلیل در محاسبات خطا ایجاد می شود. برای حل این مشکل فیلتر بعد از عبور آب با آب مقطر شستشو داده میشود تا خطا کاهش پیدا کند. شستشوی فیلتر با آب مقطر باید قبل از خشک کردن آن انجام شود.

فرمول tss

بر اساس روشی که در بالا ارائه شد، فرمول TSS به صورت زیر است:

TSS= وزن کل آب/(وزن ثانویه فیلتر – وزن اولیه فیلتر)

مقدار استاندارد tss چقدر است؟

سوال مهم بعدی این است که مقدار استاندارد TSS برای آب اشامیدنی و در صنعت چقدر باید باشد؟ بر اساس استانداردهای ارائه شده از سوی سازمان بهداشت جهانی، آب های مورد استفاده از کشاورزی و آبیاری TSS حدود 100 میلی گرم بر لیتر و برای آب های سطحی 40 میلی گرم بر لیتر است. در صورت بالا بودن این مقدار از اندازه های ارائه شده، آب باید تصفیه انجام شود.

تفاوت tss و tds چیست؟

در بسیاری از مواقع دو شاخص TSS و TDS با هم یکسان در نظر گرفته میشوند که اشتباه است. دقت داشته باشید که TSS مقدار کل مواد جامد معلق در آب را نشان می دهد. این در حالیست که TDS مقدار کل مواد محلول در آب را اندازه گیری می کند. بالا بودن TDS ممکن است تاثیری در رنگ آب نداشته باشد اما TSS می تواند آب را کدر کند. البته به این مساله نیز باید توجه شود که کدر بودن آب همیشه به معنای بالا بودن TSS نیست اما می توانند بر روی هم تاثیر بگذارند.

راه های کاهش tss آب

در صنعت تصفیه آب روش های مختلفی برای کاهش TSS استفاده می شود که از رایج ترین آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• استفاده از فیلتر شنی: یکی از روش های موثر برای جدا شدن ذرات جامد معلق در آب استفاده از فیلتر شنی است. ذرات معلق در آب بعد از عبور از لایه های شن و سیلیس امکان حرکت پیدا نمی کنند. این رفتار دقیقا شبیه به زلال سازی آب در طبیعت است.
• استفاده از آشغالگیر: در حوضچه های تصفیه آب از آشغالگیرهای مکانیکی و دستی برای جمع آوری شاخ و برگ، تکه های پارچه و پلاستیک و غیره استفاده میشود. با جداسازی این ذرات مقدار مواد معلق در آب تا حد مطلوبی کاهش پیدا می کند. با توجه به نحوه عملکرد آشغالگیر مقدار تاثیر آن بر TSS متفاوت است.

مضرات بالا بودن tss

همان طور که اشاره شد، در حالت استاندارد مقدار TSS برای آب های سطحی نباید از 40 میلی گرم بیشتر باشد. در صنعت و کشاورزی نیز مقدار این شاخص نباید بیش از اندازه زیاد باشد. بالا بودن TSS مضرات متعددی را به همراه دارد که از مهم ترین آنها می توان به گزینه های زیر اشاره کرد:

مرگ آبزیان

یکی از مهم ترین مضرات بالا بودن TSS، مرگ آبزیان است. با افزایش مقدار ذرات معلق در آب، نور خورشید امکان ورود به داخل آب را پیدا نمی کند. در نتیجه گیاهان آبزی در آب رشد نمی کنند و فتوسنتز آنها و تولید اکسیژن در آب با اختلال مواجه خواهد شد. در نهایت اکسیژن آب کاهش پیدا نموده و در نهایت منجر به مرگ آبزیان می شود.

گرفتگی تاسیسات

از دیگر مضرات بالا بودن این شاخص می توان به گرفتگی و انسداد لوله و تاسیسات اشاره کرد. مواد جامد در آب در مسیر لوله ها تجمع پیدا نموده و لایه های رسوبی را تشکیل می دهند.

کاهش راندمان دستگاه های تصفیه

هر اندازه مقدار ذرات معلق در آب بیشتر باشد، به همان نسبت روند تصفیه طولانی تر خواهد شد. در نتیجه راندمان دستگاه های تصفیه نیز کاهش پیدا می کند و خروجی آنها نیز ممکن است کیفیت مطلوب را نداشته باشند.

تغییر رنگ آب

آب سالم در حالت طبیعی فاقد طعم و رنگ و بو است. اگر در آب مقدار زیادی ذرات جامد معلق وجود داشته باشد، رنگ آن تغییر می کند و کدر خواهد شد.

جمع بندی

بر اساس آنچه در متن اشاره شد، TSS وزن کل ذرات جامد معلق در آب را نشان می دهد. این شاخص در حالت استاندارد برای آب های سطحی باید حداکثر 40 میلی گرم بر لیتر و در آب کشاورزی 100 میلی گرم بر لیتر باشد. برای کاهش TSS آب می توان از فیلتر شنی و اشغالگیرها استفاده کرد و از مرگ آبزیان، گرفتگی لوله و تاسیسات و کدر شدن آب جلوگیری کرد.