روش گندزدایی و ضدعفونی آب در آزمایشگاه، تصفیه خانه ها و منازل با هم تفاوت زیادی دارد و برخی از آنها تنها با تجهیزات پیشرفته قابل اجرا هستند. علاوه براین، برخی از روش های ارائه شده با مواد شیمیایی انجام شده و ممکن است ترکیبات مضر جانبی داشته باشند. به همین دلیل تنها روش هایی در دستگاه تصفیه آب صنعتی و خانگی استفاده میشوند که از نظر اقتصادی مقرون به صرفه بوده و در روند تصفیه ترکیبات مضر تولید نشود. در ادامه ساده ترین روش گندزدایی آب و روش های پیشرفته در این زمینه را معرفی خواهیم کرد.
1- ضدعفونی و گندزدایی آب با التراسونیک
یکی از روش های گندزدایی آب که نیاز به تجهیزات پیشرفته دارد، استفاده از امواج صوتی اولتراسونیک است. با تابش امواج صوتی بسیاری از پاتوژن ها و باکتری های موجود در آب حذف شده و گندزدایی انجام می شود. یکی از مزایای این روش، عدم تولید ترکیبات مضر جانبی در روند ضدعفونی آب است.
2- گندزدایی آب با ازن
ازن یکی از کاربردی ترین عناصر طبیعی در گندزدایی و ضدعفونی آب است که با سرعت بالایی این کار را انجام می دهد. ازن برخلاف کلر خاصیت مسموم کنندگی ندارد و به همین دلیل در بسیاری از تصفیه خانه های امروزی جایگزین کلر شده است. ازن خاصیت اکسیدکنندگی بالایی دارد و بسیاری از باکتری و پاتوژن و آلاینده های آب را اکسید و حذف می کند. لازم به ذکر است که قدرت ضدعفونی کنندگی ازن حدود 25 برابر کلر است و هیچ مسمومیت و آلرژی ایجاد نمی کند.
3- ضدعفونی آب با کلر
یکی دیگر از روش های گندزدایی و ضدعفونی آب، استفاده از کلر است. بعد از ورود کلر به آب، اسید هیپوکلرو آزاد شده و با سرعت بالا به باکتری و پاتوژن ها حمله می کند. یکی از نکات بسیار مهم در استفاده از این روش، مقدار کلر باقیمانده در آب بعد از ضدعفونی است که نباید بیش از مقدار استاندارد باشد. در غیر این صورت طعم و مزه آب تغییر یافته و به مرور باعث بروز بیماری های مختلف می شود.
4- ضدعفونی آب با اشعه UV
یکی از بهترین روش های گندزدایی و ضدعفونی آب استفاده از اشعه UV است. تابش این اشعه به آب باعث تخریب غشای سلولی باکتری ها شده و بدون تولید ترکیبات جانبی مضر گندزدایی انجام می شود. در دستگاه تصفیه آب نیمه صنعتی و خانگی لامپ های UV استفاده میشود تا گندزدایی را به ایمن ترین روش انجام دهد.
5- روش گندزدایی و ضدعفونی آب با نور خورشید
نور خورشید یکی از قدرتمندترین و ارزان ترین روش ها برای از بین بردن باکتری و آلاینده های موجود در آب است. با تابش نور خورشید بسیاری از قارچ، جلبک و باکتری های موجود در آب از بین میروند. نور خورشید نه تنها حاوی اشعه UV است، بلکه با بالا بردن دمای آب نیز روند گندزدایی را بهبود می دهد.
6- گندزدایی آب با پلاسما
پلاسما را می توان یک روش گندزدایی آب بسیار سالم معرفی کرد که هیچ ترکیب مضر تولید نمی کند و در روند ضدعفونی ماده شیمیایی استفاده نمی شود. با تابش اشعه پلاسما به آب رادیکال های O و OH آزاد می شوند. در نتیجه خاصیت اکسیدکنندگی آب افزایش یافته و باکتری، پاتوژن، جلبک و قارچ و سایر آلاینده ها با سرعت بالا اکسید و حذف می شوند.
7- گندزدایی آب با اشعه گاما
گاما یکی دیگر از اشعه های مفید برای گندزدایی آب است که غشای سلولی باکتری ها را از بین می برد. این روش کارایی بالایی دارد و هیچ ماده مضرتولید نمی کند. البته لازم به ذکر است، تابش اشعه گاما از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نیست و به همین دلیل بیشتر در آزمایشگاه ها استفاده می شود.
8- ضدعفونی آب با الکترولیز نمک طعام
در محیط های آزمایشگاهی از الکترولیز نمک طعام برای گندزدایی آب استفاده میشود. با الکترولیز نمک طعام کلر تولید شده و در نهایت خروجی این روند وارد حوضچه های ضدعفونی آب می شود.
9- گندزدایی آب با ید
ید از دیگر عناصر طبیعی است که در گندزدایی آب می توان از آن استفاده کرد. با توجه به ترکیبات مضر جانبی که بعد از ورود ید به آب تولید می شود، این روش در حال حاضر کاربرد ندارد و با سایر فرآیندها جایگزین شده است.
10- گندزدایی آب با هیپوکلرید سدیم
هیپوکلریت سدیم یا آب ژاول ماده ضدعفونی کننده بسیار قوی است که خاصیت اکسیدکنندگی بالایی دارد. این ماده در واقع همان کلر مایع است و به دلیل ترکیبات مضر جانبی که تولید می کند در روند ضدعفونی آب استفاده کمی دارد.
11- ضدعفونی آب با هیپوکلریت کلسیم
کلر در حالت های مختلفی تولید می شود که نوع جامد آن با پرکلرین یا هیپوکلریت کلسیم شناخته شده است. با ورود این ماده به آب غشای سلولی باکتری ها در اثر اکسید شدن از بین می رود. به دلیل ترکیبات مضر جانبی و امکان مسمومیت با کلر این روش به ندرت استفاده می شود.
12- ضدعفونی آب با پرمنگنات پتاسیم
ماده بنفش رنگ پرمنگنات پتاسیم در برخی از تصفیه خانه های بزرگ شهری برای از بین بردن بو و طعم آب استفاده می شود. این ماده بعد از ورود به آب باکتری و سایر آلاینده ها را از بین برده و گندزدایی را انجام می دهد. با توجه به قیمت بالای این ماده شیمیایی در روند تصفیه استفاده کمی دارد.
ساده ترین روش گندزدایی آب
روش گندزدایی و ضدعفونی آب تنوع زیادی دارد و تنها برخی از آنها را در منزل یا در طبیعت می توان استفاده کرد. اگر به دنبال ساده ترین روش گندزدایی آب برای استفاده از آن در طبیعت هستید، جوشاندن و قرص کلر بهترین گزینه هستند.
ضدعفونی آب با جوشاندن
با جوشاندن آب و افزایش دمای آن تا 100 درجه سانتی گراد بسیاری از باکتری، انگل، پاتوژن و عوامل بیماری زای موجود در آب از بین می رود. البته دقت داشته باشید که آب بیش از اندازه نباید بجوشد، چون تبخیر انجام شده و املاح در ظرف باقی می ماند.
ضدعفونی آب با قرص کلر
بسیاری از کوهنوردان و طبیعت گردان از قرص کلر برای ضدعفونی سریع و ساده آب استفاده می کنند. این قرص ها شبیه به قرص جوشان بوده و با سرعت بالا گندزدایی را انجام می دهند. با توجه به اندازه قرص باید مقدار آب را به طور دقیق اندازه گیری کنید و از باقی نماندن کلر در آب قبل از نوشیدن آن باید مطمئن شوید.
علاوه براین، با استفاده از تابش نور خورشید نیز می توانید گندزدایی و ضدعفونی آب را انجام دهید. آب را در بطری شیشه ای سرخالی قرار داده و سپس مقابل نور خورشید بگذارید.
جمع بندی
برای انتخاب روش گندزدایی و ضدعفونی آب ابتدا باید پارامترهای فیزیکی آب اندازه گیری شوند و سپس بر اساس نوع تجهیزات در دسترس گزینه مناسب را انتخاب کرد. از بهترین روش های ضدعفونی و گندزدایی آب آشامیدنی می توان به تابش اشعه UV، گاما، پلاسما، حرارت دهی، کلر، ازن، ید و آب ژاول و پرمنگنات پتاسیم اشاره کرد. در این میان جوشاندن ساده ترین روش برای گندزدایی خواهد بود.
